مبانی عکاسی پرتره (يک نفره)

در اين مقاله سعی شده در مورد مبانی و اصول پايه ای عکاسی پرتره صحبت کنيم. باید توجه داشت این نکات اصول اولیه و اصلی میباشد و برای اکثر پرتره های متعارف و متداول (Classic Portraits) مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در مورد نکات ساده ولی موثری صحبت خواهم کرد که ميتواند عکس های شما را از دوستان و فاميل و .. را بهتر کند.

هدف ما عکاسی از صحنه ای میباشد که ارتباط احساسی با مدل در آن مشهود باشد. اگر سوژه جذاب نباشد، یا بی حوصله یا ناراحت باشد در تصویر نهایی اين موضوع منعکس خواهد شد و بستگی به اين ندارد که شما چقدر در PhotoShop مهارت داشته باشيد
راحتی و آرامش مدل همچنین شما میتونید عکس های پرتره خودتون رو که از خانواده،دوستان و آشنایان خود گرفتید رو به راحتی و بصورت آنلاین چاپ کنید. این کار توسط تیم تخصصی چاپ آنلاین عکس(axapp) به راحتی انجام میشه.

سعی کنيد لحظه ای را شکار کنيد که چشمان مدل با دوربين ارتباط پيدا ميکنند. دوربين های ديجيتال اين خاصيت را دارا هستند که شما ميتوانيد شات های متعددی بگيريد تا موقعی که به اين ارتباط دست پيدا کنيد.
اين ارتباط ميتواند به راحتی بوجود آيد. کافيست مدل راحت و آرام باشد يا با تغيير در نحوه قرار گرفتن دستها و يا با داشتن تعامل با محيط و اطراف خود.

زاويه درست: با تغيير زاويه ای سر ميتوان از گرفتن عکس های بی حس شناسنامه ای پرهيز کرد. منبع نور را در مکانی تنظيم کنيد که صورت مدل به طور واضح و کامل نمايان باشد ولی جزئيات صورت نيز به تصوير کشيد شوند.

ايجاد سايه ها: به مدل زاويه ای بدهيد و با استفاده از زوم، تصويری با وضوح بالا و دارای پرسپکتيو طبيعی بوجود آوريد. به منبع نور هم زاويه ای بدهيد که علاوه بر پوشش کل سطح صورت سايه هايي ريزی را در پشت بوجود آورد.پرتره های جذاب احتياج به فهميدن مفاهيم ابتدايي تاثير نور نيز دارد:

استفاده خلاقانه از نور طبيعی و استفاده از نورهای استوديو ميتواند تاثير زيادی روی نتيجه نهايي داشته باشد. در پايان ميتوانيد ايده های نو و جديد خود را نيز مورد استفاده قرار دهيد. بدترين چيزی که ممکن است اتفاق بیوفتد اين است که مدل شما خسته و بي حوصله خواهد شد!!

حالت تمام قد: برای صلابت و استحکام بخشيدن به مدل، او را در حالتی قرار دهيد که دست ها به پايين کمر متصل باشد و پاها کمی از هم باز باشند و کمی خم

تنظیم پیشنهادی دوربین

فاصله کانونی: 100mm

دیافراگم: F2.8 یا بزرگترین f که برای نوردهی مناسب است.

مد عکاسی و نور: اولویت شاتر – پرتره

فلاش: اگر صورت در سایه قرار دارد فلاش اجباری


1- صورت و خصوصيات صورت مدل را تجزيه و تحليل كرده و بهترين حالت صورت را براي عكاسي درنظر بگيريد. براي اين كار مدل را بررسي كنيد، اول با او صحبت كرده تا بتوانيد بهترين حالتي كه معايب او به نظر نرسد را انتخاب كنيد. به عنوان مثال اگر كسي داراي چانه چاق مي‌باشد نبايد سر خود را به پايين بياورد.


2- يكي از مهمترين وسايلي كه براي عكسبرداري پرتره مورد نياز است استفاده از عدسي‌هاي خاص پرتره مي‌باشد كه ويژگي‌ نرم‌كردن تصوير را دارا مي‌باشند. اين ويژگي را نبايد با واضح نبودن عكس به دليل ناميزان بودن عدسي اشتباه گرفت. اين عدسي‌ها خطوط چهره مثل چين و چروك را محو مي‌كنند. البته لازم به توضيح است كه گاهي اوقات عكاس پرتره ممكن است بخواهد به عمد، چين و چروك پوست را بيشتر هم نشان بدهد.

عدسي‌هاي نرم‌كننده قابل كنترل بوده و مي‌توان شدت نرمش را كنترل كرد. اين عدسي ها بيشتر در دوربين‌هاي قطع بزرگ قابل استفاده مي‌باشند. اگر از دوربين‌هاي قطع كوچك استفاده مي‌كنيد براي اعمال اين ويژگي از شيشه‌هاي مخصوصي استفاده كنيد كه مانند فيلتر بر روي عدسي بسته مي‌شوند و با شكست نور نرمي را ايجاد مي‌كنند. به اين شيشه‌ها ((فيلتر نرم‌كننده)) يا پخش كننده مي‌گويند.

3- گرفتن پرتره در فاصله نزديك باعث اعوجاج و كج‌شكلي مي‌شود. لذا نبايد بيشتر از 5/1 متر به مدل نزديك شد. بنابراين بايد از عدسي‌هايي استفاده كنيد كه فاصلة كانوني بلندتري دارند تا بدون نزديك‌شدن به مدل، ‌نماي درشتي از چهره‌اش برداريد. بهترين لنز براي عكاسي پرتره، لنزي است كه فاصله كانوني آن دو برابر فاصله كانوني لنز نرمال ‌باشد. به عنوان مثال در يك دوربين 35 ميليمتري، يك عدسي با فاصلة كانوني 85 تا 135 ميلي‌متر براي پرتره مناسب است.

4- نوع و اندازه دوربين براي عكاسان حرفه‌اي كه عكس را روتوش مي‌كنند بسيار مهم است. در كادرهاي كوچك مانند دوربينهاي 135 امكان روتوش نگاتيو براحتي وجود ندارد. همچنين هنگام استفاده از دوربينهاي ديجيتال، هرچه رزولوشن سنسور بيشتر باشد، براي عكاسي پرتره مناسبتر است.

5- زمينه بايد متناسب با موضوع باشد.

6- دوربين بايد در جايي تعبيه شود كه بتواند مناسب‌ترين زاويه‌ها را دارا باشد.

7- فاصله طوري تنظيم شود و ديافراگم تا جايي بسته شود كه نقاط اصلي موضوع كه مد نظر عكاس است، در داخل ميدان وضوح واقع شود.

8- سوژه نبايد تا آماده‌ شدن عکاس تکان بخورد. در زمان‌هاي قديم كه حساسيت شيشه‌هاي عكاسي كم بود از آلاتي براي نگهداري و ثابت نگه‌داشتن موضوع استفاده مي‌كردند. بايد دقت كرد كه سوژه با تكان‌خورد از ميدان وضوح خارج نشود. در صورت استفاده از دوربين‌هاي انعكاسي سوژه دائماً در منظره ياب ديده مي‌شود و تغيير وضوح آن مشخص است.

9- نورسنجي از مواردي است كه دقت بسيار زيادي را مي‌خواهد. نور بايد به قدر كافي به فيلم بتابد. اگر موضوع نمي‌تواند بي‌حركت باشد بهتر است با ديافراگم بازتري عكس گرفت تا با سرعت عكسبرداري بالا از تكان‌‌خوردگي موضوع جلوگيري شود؛ مانند پرترة كودكان.

10- نور بي‌شك از مهمترين مسئله‌اي است كه عكاس با آن روبروست.


به‌طور كلي دو نوع نور وجود دارد.

1- نور عمومي كه همه‌جاي مدل را در روشنايي لطيف قرار مي‌دهد.

2- نور اختصاصي كه فقط به نقاط لازم تابانده مي‌شود.

نور عمومي به تنهايي موضوع را تخت و مسطح نشان مي‌دهد. بهتر است نور اختصاصي براي القاي عمق و بُعد استفاده ‌شود. مي‌توان به وسيلة كاغذ يا پارچة سفيد سايه‌ها و انعكاس‌هاي دلخواه را به وجود آورد. قابل ذكر است كه در عكاسي سياه و سفيد تلفيق دو نور مصنوعي و نور طبيعي مانعي ندارد. اما در عكاسي رنگي به علت تأثيرات آبي و زرد موجود در اين نورها بايد نورسنجي بسيار دقيقي انجام شود و از يك نوع نور (مصنوعي يا طبيعي با كلوين يكسان) استفاده شود.

نورپردازي پرتره:

1- نور روبرو: تصويري كاملاً مسطح و بي‌عمق ايجاد مي‌كند.

2- نور مايل: برجستگي‌ها را بهتر نشان مي‌دهد ولي قسمتي ازچهره در تاريكي است.

3- نور مماس: براي برخي از حالت‌هاي چهره در وضع نور مايل مي‌توان چنان پيش رفت تا نيمي از صورت را روشن كند و با آن مماس شود.

4- نور پايين: از پايين به موضوع مي‌تابد و حالت خاصي را به چهره مي‌بخشد كه بيشتر براي ايجاد جلوه هاي ويژه نوري كاربرد دارد. در اين حالت سوژه كمي ترسناك بنظر مي رسد..


شرايط موضوع:

صورت گرد يا چاغ: سوژه را نسبت به دوربين در حالت سه چهارم ‌رخ قرار دهيد، از نورپردازي كوتاه استفاده نماييد، زاويه دوربين را كمي بالا ببريد.

صورت لاغر: سوژه را تمام رخ قرار دهيد.

صورت پرچين: از نورپردازي مات و روبرو استفاده نماييد.

صورت لك‌دار يا با اثر سوختگي: نواحي داراي مشكل را در سايه قرار دهيد يا موقعيت سوژه را طوري قرار دهيد كه مشكل در عكس ديده نشود.

بيني بزرگ: كمي چانه را بالا ببريد، لنز دوربين را در راستاي بيني قرار دهيد.

بيني كوچك: لنز دوربين را نسبت به بيني با زاويه نگه داريد.

فك مستطيلي: از حالت سه چهارم ‌رخ استفاده كنيد، زاويه دوربين را بالاتر ببريد.

غبغب: گردن را بكشيد، سر سوژه را به طرف دوربين كج كنيد.

چشم‌هاي غير هم اندازه: چشم بزرگتر را نزديك به دوربين و چشم ديگر را در سايه قرار دهيد.

چشم‌هاي گودافتاده: نور را روبروي چشم‌ها بتابانيد.

پلك‌زدن: عكس را بلافاصله بعد از يك پلك‌زدن بگيريد.

گوش بزرگ: موقعيت سوژه سه چهارم ‌رخ، فقط يك گوش را نشان دهيد. گوش ديگر را در سايه قرار دهيد، با عينكي با فريم خالي عكس بگيريد، عينك را در موقعيت دور از نورها قرار دهيد، ارتفاع نور را زياد كرده و يا از بازتاب سقف استفاده نماييد.

موي تيره: بررسي كنيد كه پس‌زمينه در موها محو نمي‌شود، از نور جداگانه مخصوص موها استفاده كنيد تا موها برق بزند.

موقعيت مردان: بالاي سر را به طرف شانه دورتر متمايل كنيد.

موقعيت زنان: بالاي سر را به طرف شانه نزديك‌تر متمايل نماييد.( البته براي زنان از هر دوي اين موقعيت‌ها مي‌توان استفاده نمود.)

در مورد دستها:

هيچگاه نواحي صاف دست را نشان ندهيد، لبه‌هاي انگشتان را نشان دهيد.

انگشتان نبايد در مقابل لنز قرار گيرند.

انگشتان را در تمام مفاصل كمي خم كنيد.

دست مردان بهتر است بسته‌تر و دست زنان بازتر باشد.

انگشتان را در هم نپيچيد.

سر را در حالت تكيه داده به مشت قرار ندهيد.


گرفتن عكس گروهي:

به عنوان يك قاعدة كلي، در عكس بايد طيف يكنواختي در گروه ديده شود، هم از لحاظ شرايط فيزيكي گروه و هم شرايط بصري.

تمام افراد گروه بهتر است داراي طيف يكنواختي از رنگها باشند، طيف گرم يا سرد.

افرادي كه رنگهاي روشن و درخشان پوشيده‌اند بايد در ميانه گروه قرار گيرند.

مردان را كمي بلندتر از زنان قرار دهيد.

ارتفاع قدها را به صورت منظم و به ترتيب تنظيم كنيد.

يكبار افراد گروه را بر اساس ارتباطشان با يكديگر قرار داده و بار ديگر مردان را در يك سمت و زنان را در سمت ديگر كادر قرار دهيد.

استقرار باز به عكسي مي‌گويند كه بين افراد فاصلة فيزيكي يا بصر باشد. استقرار بسته به عكسي گفته مي‌شود كه بعضي از قسمت افراد در عكس روي هم بيفتد و فاصلة بصري بين آنها نباشد. با تركيب استقرار باز و بسته در گروههاي بزرگ مي‌توان عكسهاي جالبي گرفت.


ژست مخصوص زوجها

ژست روبه‌روي هم: افراد روبروي هم قرار مي‌گيرند يا همديگر را لمس مي‌كنند.

ژست رو به دوربين: در اين حالت دو نفر به صورت پشت سر هم با زاويه‌اي رو به دوربين به صورتي كه جلوي بدنشان ديده شود مي‌ايستند و به روبرو نگاه مي‌كنند.

براي ايجاد صميمت فاصله بين سرها را كم كنيد.

فضاي اطراف زوجها را در كادر، زياد بگيريد.


پيشنهاداتي براي نورپردازي

حالت تصوير را با نورپردازي هماهنگ نمائيد.

نورپردازي بالا (High key): القاي شادي. در اين حالت اكثر قسمتهاي تصوير و سوژه روشن است.


نورپردازي كم (Low key): القاي غم و حالت درام. در اين حالت كنتراست نورپردازي بالا مي باشد.


مثالي براي نحوة نورپردازي بالا :

● ميزان نور اصلي و نورپركننده را به هم نزديك كنيد (نسبت 1:1 يا حداكثر 1:2)
● لباس روشن، زمينة روشن.
● بدون سايه.
● نور را بر اساس مركز زمينه تنظيم كرده و نور زمينه را يك گام بالاتر از نور اصلي قرار دهيد.
● سوژه بايد در ميانه راه بين زمينه تا دوربين قرار گيرد.
● نور اصلي بايد از دو منبع چتري با قدرت مساوي و در حالت تركيبي باشد.


با توجه به مطالب گفته شده:

الف- اگر از يك لامپ استفاده كنيد جزييات چهره مشخص مي‌باشد و با كمك صفحات منعكس‌كننده يا نور يك پنجره مي‌توان سايه‌هاي شديد را ملايم كرد.

ب- در پرتره با دو لامپ در صورتي كه از يك صفحه منعكس‌كننده استفاده كنيد مي‌توانيد تصويري با عمق و برجستگي ايجاد كنيد. مهم ايجاد تعادل بين اين دو نور مي‌باشد. نبايد نورها با هم مساوي باشند بلكه يكي بر ديگري برتري داشته باشد.

ج- در پرتره با سه لامپ، يك نور را نور اصلي، يك نور را نور پر كننده و نور سوم را از بالا براي كتفها و مو قرار دهيد