قبل از شروع هر جمله یا کلامی باید بگوییم که خود کلمه پرتره به چه معنا می باشد یا به عبارتی پرتره یعنی چه ؟
پرتره چیست ؟
فرقی ندارد که تصویر خلق شده عکس باشد یا نقاشی پرتره در هر دو به یک معنی می باشد و آن هم یعنی خلق تصویر از چهره یک فرد از نمای نزدیک , لازم به ذکر است که پرتره نگاری ( نقاشی پرتره ) و یا عکاسی پرتره فقط گرفتن تصویر از نمای نزدیک صورت نیست.
بلکه این مدل از تصویر برداری علاوه بر نمای نزدیک باید یک داستان خاص را نیز دنبال کند به طوری که مخاطب با دیدن این تصویر متوجه داستانی شود و یا به عبارتی این تصویر داستانی را برای مخاطب توضیح دهد.
پرتره نگاری
در پرتره نگاری یا نقاشی پرتره نقاش هم می تواند به صورت تجسمی صورتی را نقاشی کند و در آن شرح حالات روحی خود را بیاورد و یا اینکه میتواند فردی را به عنوان مدل برگزیند و از این شخص نقاشی پرتره ای بکشد و تمامی حالات روحی او را در این نقاشی وصف نماید.
در اصل پرتره از نقاشی شروع شد و بعد در این روز ها به عکاسی تبدیل شده و پرتره قدمتی دیرینه دارد و از زمان های قدیم مردم بخصوص افراد مشهور و پادشاهان قدیم بسیار علاقه داشتند تا از آن ها نقاشی پرتره کشیده شود.
تاریخچه پرتره
احتمالاً به ما قبل تاریخ بازمیگردد، هرچند برخی از کارها امروزه یافت شدهاند (مربوط به آن دوران). در هنر تمدن باستان ماه حاصلخیز، به خصوص در مصر، مربوط به تصویر کشیده شدهاست. پرتره مصری تاحدودی به شباهت اصرار دارد, حداقل تا دوره آختالون در قرن چهاردهم قبل از میلاد اینگونه بودهاست. نقاشی پرتره از افراد برجسته در چین احتمالاً به حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد بازمیگردد هرچند از آن دوران گونهای باقی نماندهاست که از این جهت می توان گفت وجود چنین پرترههایی به ۱۰۰۰ سال پس از میلاد مسیح بازمیگردد.
با استناد به مدارک تاریخی ادبی ما میدانیم که نقاشی باستانی یونان شامل پرتره معمولاً بهطور شدیدی دقیق است اگر تحسین نویسنده را باور داشته باشیم، اما هیچ نمونه نقاشی باقی نماندهاست. سرهای حجاری شده از حاکمان و افراد مشهوری نظیر سقراط در برخی جاها هنوز باقی ماندهاست و شبیه مجسمههای نیم تنه فردی حاکمان کلیمی یونانی بر روی سکهها میباشد؛ که نشان میدهد که پرترههای یونانی موفق به انجام رساندن شباهتی مناسب شدهاند و موارد محکمکننده نوعی تملق برای سقراط است چرا که او مشهور و معروف به ژست صورت بودن است. جانشینان اسکندر به ترسیم و تعریف ساختاری از سر او بر روی سکههایشان پرداختند که به زودی خودشان از آن استفاده کردند. پرتره رومی ترکیبی از پرتره یونانی و اتراسکن میباشد که با یک سنت بسیار قوی گسترش یافت که در رابطه با مذهب نیاکان آنها و نیز آداب رومیان بود.
تعداد معدودی نقاشی باقیمانده که پرتره فایوم، آرمگاه الین و سوران از آن دسته میباشد. بهطور آشکار تولیدات محلی منعکسکننده روشهای یونانی در قیاس با روشهای رومی هستند که میتوان به حجاری سرها، پرترههای متوسط آرامگاهها و هزاران نمونه از پرتره سکهها اشاره کرد. بزرگترین گروه نقاشیهای پرتره مربوط به نقاشیهای خاکسپاری است که در آب و هوای خشک مصر در ناحیه Fayum باقی ماندهاست که مربوط به قرون ۲ تا۴ بعد از میلاد است.
تنها یک نقاشی دوره رومیان است که باقی ماندهاست که جدا از نقاشی آبرنگ است هرجند که بر اساس نوشتههای pliny، بزرگ کلیسا که این پرتره را ترسیم کرده در زمان برقراری یونان این کار راانجام داده و با هنرمندهای مرد وزن این کار صورت گرفتهاست. در زمان او «پلینی» pliny از انحطاط و افول دوران هنر رومی شکایت کرده: نقاشی پرترهای که در طول سالیان به منظور انتقال دقیق شباهت مردم استفاده میشدهاست کاملاً نابود شدهاست و… تن آسایی و راحت طلبی هنرها را خراب کردهاست.
پرترههای تمام صورت رومی مصری استثناهای خوش شانسی بودند که تاحدی بیانکننده حس واقعی جزئیات نسبی و فردی بودند (معمولاً چشمها بزرگتر از اندازه واقعی بیان شدهاند و تغییرات مهارتهای هنری بهطور قابل ملاحظه ای از فردی تا فرد دیگر تغییر میکند) نقاشیهای Fayum بر روی چوب یا عاج فیل ترسیم شده که با موم یا صمغ رنگآمیزی شدهاست (نقاشی که با موم آب کرده بسازند) یا آنکه با رنگ لعابی صورت گرفته و در یک جسد مومیایی شده قرار داده شده تا بدن، آن را در ابدیت ملاقات کند.
هنگامی که نقاشی پرتره با حالت آزاد (ایستادن تنها، بدون وجود تکیه به دیوار) در روم کاهش یافت، هنر پرتره در روم به ساخت و تزیین پیکرها رشد پیدا کرد که خاستگاه سبک واقع گرایانه تری بود. در طول قرن چهارم میلادی، پیکرهسازی (پرتره پیکره) چیره شده بود که به نوعی به طرفداری از دایرههای حقیقی از اینکه فردی به چه صورتی به نظر میرسد میپرداخت.
در دوران آخر عهد باستان رغبت به شباهتهای شخصی و فردی در ترسیم بهطور قابل ملاحظهای کاهش یافت و بیشتر سکهها و قالبهای کنسولی دو لوحی به ندرت بهصورت فردی درمیآمدند اگرچه در همان زمان هنر ابتدایی مسیحی شامل تصاویری با سنجش متغیر و منصفانه برای ترسیم عیسی و دیگر بزرگان در هنر مسیحی نظیر یوحنا (یحیی) تعمید یافته یا حواری پرهیزگار، ارئه شد.
عکاسی پرتره چیست ؟
عکاسی پرتره شاخه از هزاران شاخه عکاسی است که بسیار پرطرفدار می باشد به شکلی که میتوان گفت تقریبا همه افراد حداقل یک بار عکس پرتره گرفته اند.
این مدل عکاسی هم مانند نقاشی پرتره می باشد و باید از صورت یک شخص با حالت های روحی بخصوص گرفته شود .
در عکاسی پرتره شما باید صبر و حوصله فراوانی داشته باشید تا نتیجه کارتان دلچسب شود . سعی کنید همیشه برا خلق یک عکس پرتره در محیطی آرام باشید تا تمرکزتان روی سوژه بالا باشد .
عکس پرسنلی را نیز می توان گونه ای از عکاسی پرتره حساب کرد که خود کم کم به سبکی جدا در صنعت عکاسی تبدیل شده است اما از عکاسی پرتره گرفته شده است.
نکات مهم در عکاسی پرتره
استفاده از رنگ های جسورانه، نور جذاب و نکات منحصر به فرد چیزی است که در نهایت به کار عکاس کمک می کند تا در معرض دید قرار گیرد.
نتیجه ی عکس از چهره بایستی این باشد که عکس بتواند بیان عواطف و احساس سوژه را به بهترین و طبیعی ترین شکل ممکن نمایش دهد و نیز بتواند احساس شادی ، غم ، خشم ، عصبانیت شدید ، ترس ، دلهره ، اضطراب ، اشک ، شوق ، غرور و یا هر احساس حقیقی دیگری را در لحظه ثبت و این حقیقت به بیننده ی تصویر القا و به درستی درک شود .
چینش هنرمندانه ی نور و پردازش بازتاب آن در کنار ترکیب رنگ های همگون و تشخیص زاویه ای خلاقانه و انتخاب لنز و فیلترهای مناسب و ترکیب این المان ها ، نکاتی است که در کنار هم میتواند شما را تبدیل به یک عکاس حرفه ای کند.
وضعیت قرار گرفتن دوربین نسبت به سوژه، لنز مورد استفاده، پس زمینه، موقعیت سوژه، حالت سوژه، کادر بندی و نورپردازی. البته نباید فراموش کرد که برای تهیه یک پرتره خوب مطالعه و داشتن اطلاعات قبلی درباره ی سوژه ارزش است. در هنگام عکاسی، می توان درباره کار، سرگرمی ها، علائق و موضوعات مورد توجه سوژه با او به گفتگو پرداخت و در خلال گفتگو به حرکات، اشارات و رفتارهای شخصی او توجه کرد.
معمولا فاصله های کانونی لنزهای مورد استفاده برای عکاسی پرتره بخاطر بار روانی لنزهای واید و نرمال، از دو برابر نرمال به بالا و بخاطر کاهش شدید عمق میدان وضوح در لنزهای تله بلند، کمتر از چهار برابر لنز نرمال است.بهتر است عکسهای پرتره را با عمق میدان کم (یعنی با دیافراگم باز) تهیه کرد تا پس زمینه محو شود و سوژه با تاکید بیش تری دیده شود.
یک عکاس موفق پرتره، باید بتواند با سرعت کار کرده و ویژگی های فردی خاص و معانی حالاتی مانند خم شدن سر، برق زدن چشم و تغییرات آنی چهره سوژه را تشخیص داده و آن ها را ثبت نماید.
یکی از مهمترین عوامل برای یک عکس خوب پیدا کردن بهترین زاویه صورت سوژه است دقت کنید که این عمل باعث میشود عکسهایتان بسیار متفاوت شود. یک عکاس پرتره زمانی حرفهای محسوب میشود که بتواند با مدلش ارتباط برقرار کند و زاویه درست هر صورت را تشخیص دهد و از زاویهای متناسب عکس بگیرد.